Melnikov huis | Mijn droomhuis

Karina Groot december 2018

K.S. Melnikov, Menikov huis, 1927-9. Beeld Cemal Emdem 

 

 

 

 

 

 

 

 

Even fantaseren: wat als? Wat als je een heerlijk huis zou mogen laten ontwerpen? Wat als geld geen rol zou spelen en er ruimte genoeg zou zijn? Ik zou het wel weten. Ik zou midden in een bruisende wereldstad gaan wonen waar ik te voet talloze musea, galeries, restaurantjes en cafés zou kunnen bezoeken. Ik zou een huis kopen dat midden in een groene weelderige tuin met kastanjebomen staat, waar ik me op een rieten bankje tussen geurende rozen- en lavendelperkjes kan nestelen om te lezen. Ik zou een huis nemen dat uniek is qua karakter en vorm. Op elke verdieping in sfeervolle pasteltinten zou ik me kunnen onderdompelen in betoverende licht dat door heel veel ramen binnenvalt.

Weet je dat zo’n huis echt bestaat? De architect Konstantin Stepanovitsj Melnikov (1890 -1974) ontwierp het huis in 1927 en bouwde het op Krivoarbatsky Pereoelok 10 in Moskou.

Ineengeschoven cilinders
Een dergelijk huis op een perceel van ongeveer achthonderd vierkante meter leek ook onmogelijk in 1927. Na de revolutie in 1917 waren grote wooncomplexen voor arbeiders de norm. Vrijstaande huizen werden niet gebouwd en al helemaal niet voor slechts één gezin. Melnikov kreeg deze uitzonderlijke opdracht door zijn uitstekende reputatie in Moskou en doordat hij de Communistische Partij ervan wist te overtuigen dat zijn ontwerpen de arbeiders zouden dienen.

Hij ontwierp een woonhuis ontwerpen dat in de kern bestaat uit twee ineengeschoven cilinders van ongelijke hoogte. Met het in elkaar schuiven van steeds meer cilinders van ongelijke hoogte beoogde hij uiteindelijk een groot wooncomplex voor arbeiders.

In 1937 verbood Stalin zijn werk. Hij kon zijn ontwerp voor arbeiders daarom niet realiseren. Zijn woonhuis stond er gelukkig al wel.

Opvallende ramen
En wat voor woonhuis! Niet alleen de vorm valt op, ook de ramen van het woonhuis springen direct in het oog. Aan de straatzijde, de voorzijde, heeft het huis een rechte wand geheel van glas. In de zeventig centimeter dikke buitenwand van gepleisterd, gemetseld baksteen zijn drieënzestig zeshoekige ramen, één achthoekig raam en twee rechthoekige ramen links en rechts van de ingang.

De zeshoekige ramen bestaan uit drie verschillende types. Deze geven niet alleen een heel gevarieerde aanblik van het huis, maar hebben ook verschillende functies. Zo hangen de ramen op de begane grond in interne en externe stalen kozijnen die gekruist zijn ten opzichte van elkaar, waardoor ze inbrekers kunnen weren.

Voor de ramen in de slaapkamers ontwierp Melnikov horizontale kozijnen met scharnieren, waardoor je de ramen gemakkelijk kunt openen om de ruimte te ventileren. In het atelier vind je ramen met kozijnen, zoals die op de begane grond, maar dan niet gekruist. Bij deze ramen kun je gemakkelijk een raamdeel in zijn geheel in- en uitplaatsen.

Adembenemende lichtval
Deze variatie in ramen maken dat het licht op betoverende wijze de verschillende pastelkleurige ruimtes van het woonhuis binnenvalt. Werkelijk adembenemend is het licht in het atelier op de tweede verdieping, dat achtendertig kleine zeshoekige ramen telt.

Museum
Na de dood van Melnikov woonden achtereenvolgens zijn zoon Viktor Melnikov en kleindochter Jekaterina Melnikov in het huis. Over het behoud en de eigendomsrechten van het huis van Melnikov vechten vele belanghebbenden tot op de dag van vandaag. De Russische staat verwierf in 2011 de helft van de eigendomsrechten. Het ministerie voor Cultuur richtte vervolgens in 2014 het Staatsmuseum van Konstantin en Viktor Melnikov op als onderdeel van het Museum voor Architectuur.

Hoewel ik nooit zal kunnen wonen en werken in dit icoon van de avant-garde architectuur uit Tsaristisch Rusland en de Sovjet-Unie, kan ik wel blijven fantaseren. En natuurlijk zal ik het huis regelmatig bezoeken, want dat kan gelukkig sinds kort. Ik kan door de tuin van het huis wandelen en (lang van tevoren!) een rondleiding door het huis aanvragen om zo voor even zijn unieke karakter, zijn vorm, zijn kleur, zijn bijzondere ramen en zijn betoverende lichtval te ervaren.

K.S. Melnikov, Menikov huis, 1927-9. Beeld Cemal Emdem  

K.S. Melnikov, Menikov huis, 1927-9.  Beeld Cemal Emdem 

Cover: K.S. Melnikov, Melnikov huis, 1927-9. Beeld Cemal Emdem 

 

Further Projects